Մանանա Ղազարյան «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր 

Երբ  ուզում են ընդգծել մարդկային ապրումների կեղծ լինելը, ասում են` «կոկորդիլոսի արցունքներ է թափում»: Իսկապես, կոկորդիլոսի աչքերից միշտ էլ արցունքներ են թափվում: Գոյություն ունի մի հին առասպել, որը ասում է, որ կոկորդիլոսները դառը արցունքներով են լացում, երբ ուտում­ են մարդկանց:

Իրականում կոկորդիլոսները լացում են ոչ թե խղճահարությունից կամ ամոթից: Այդ երևույթին  կա գիտական բացատրություն: Բանն այն  է, որ այդ կենդանու երիկամները կատարյալ չեն, դրա համար էլ աղերի ավելցուկը հեռացնելու համար նա ունի հատուկ գեղձեր դասավորված աչքերի մոտ: Երբ այդ գեղձերը աշխատում են, ստեղծվում է տպավորություն, որ գիշատիչը լաց է լինում:

Իսկ ընդհանրապես սողունները զգացմունքներ չունեն: Այնպես որ կոկորդիլոսները վշտանալ չեն կարող:

ինչո՞ւ ընտրեցինք հենց այդ նյութը:

Ես ընտրեցի այս նյութը, որովհետև ինձ հետաքրքիր էր թե ինչ է նշանակում <<Կոկորդիլոսի արցունքները>>

ի՞նչ նոր բան սովորեցինք։ Ես իմացա, որ կոկորդիլոսի աչքերից միշտ էլ արցունքներ են թափվում:Գոյություն ունի մի հին առասպել, որը ասում է, որ կոկորդիլոսները դառը արցունքներով են լացում, երբ ուտում­ են մարդկանց:

Կոկորդիլոսի երիկամները կատարյալ չեն, դրա համար էլ աղերի ավելցուկը հեռացնելու համար նա ունի հատուկ գեղձեր դասավորված աչքերի մոտ: Երբ այդ գեղձերը աշխատում են, ստեղծվում է տպավորություն, որ գիշատիչը լաց է լինում:

Как бы я полетела в космос? Для начала я бы приготовила все необходимые вещи такие как скафандр, костюм  и т.д. Я бы полетела на планету Венера. Я всегда хотела на нее посмотреть в реальной жизни, а не на фото.  С собой в космос я бы взяла подругу или друга, чтоб всегда был человек, который может помочь или поддержать.

А вот вам чуть чуть информации про планету Венеру.

Венера — вторая по удалённости от Солнца и шестая по размеру планета Солнечной системы, наряду с Меркурием, Землёй и Марсом принадлежащая к семейству планет земной группы. Названа в честь древнеримской богини любви Венеры. По ряду характеристик — например, по массе и размерам — Венера считается «сестрой» Земли.

1.Տեքստի բառերից 4-ում բաց թողած տառի փոխարեն գծիկ է դրված: Լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը և ներկիր որևէ գույնով:

Աշխարհ, մարդիկ, թագավորներ, անարդարություն։

2.Տեքստում ընդգծի՛ր Եզոպոսից մեզ հասած տեղեկությունները:

Եզոպոսը համաշխարհային առակագրության խոշոր դեմքերից է:Ամենահին հիշատակությունը V դարի հույն պատմիչ Հերոդոտոսինն է, որից ենթադրվում է, որ նա ապրել է մ. թ. ա. VI դարում, Սամոս քաղաքում, եղել է ստրուկ և սպանվել է Դելփիքում: Ենթադրություններ կան, որ նա հույն էր` Թրակիայից կամ Փռյուգիայից:

3.Որպես աշխարհի լավ բան, Եզոպոսն ընտրել էր լեզուն, որովհետև`

ա. Լեզվի միջոցով են մարդիկ հայտնում իրենց ուրախությունը, վիշտը կամ հուզող մտքերը:

բ. Լեզվով են կատարվում բոլոր ստերը, կեղծիքները և բամբասանքները:

գ. Լեզուն ամենակարևոր օրգանն է:

դ. Լեզվի միջոցով են թագավորները անարդար հրամաններ արձակում

4.Ինչո՞ւ Քսանթոսը Եզոպոսին ուղարկեց շուկա՝ աշխարհի ամենալավ բանը բերելու:

ա. Ցանկանում էր հետաքրքիր ընթրիք ունենալ:

բ. Ուզում էր տեսնել՝ ինչ կբերի Եզոպոսը:

գ. Ցանկանում էր ճաշկերույթ տալ՝ ի պատիվ աշակերտների:

դ. Ինքը չէր կարող գնալ:

5. Երկրորդ անգամ Քսանթոսն ի՞նչ խնդրեց բերել շուկայից:

Երկրորդ անգամ Քսանթոսն խնդրեց աշխարհի ամենավատ բանը բերել:

7. Լեզվի մասին ի՞նչ առածներ գիտես, գրի՛ր երկու առած

Ինչքան լեզու գիտես, այնքան խելացի ես:

Քաղցր լեզուն օձը բնից կհանի:

8. Որպես աշխարհի ամենավատ բան, Եզոպոսն ընտրել էր լեզուն, որովհետև`

ա. Լեզվով մարդիկ վիրավորական խոսքեր են ասում միմյանց:

բ. Լեզուն կարևոր օրգան չէ:

գ. Առանց լեզվի էլ կլինի ապրել:

դ. Լեզուն թաց և լպրծուն է:

9. Տեքստում կարմիր ներկի՛ր մեկ հարցական նախադասություն:

-Ի՞նչ է սա,-հարցրեց Քսանթոսը զարմացած:

10.Տեքստից դուրս գրիր հոգնակի թվով օգտագործված գոյականները և առանձնացրու հոգակիի վերջավորությունը:

Եզոպոսներ, աշակերտներ,առակներ

11.Տրված նախադասության մեջ բաց է թողնված մեկ կետադրական նշան, կարդա՛ նախադասությունը և դի՛ր բաց թողնված նշանը:

Եզոպոսին կարգադրեց, որ գնա շուկա և գնի աշխարհի ամենից լավ բանը:

12.Ո՞ր բառն է շավիղ բառի հոմանիշը:

ա Հյուսել

բ. Շարել

գ. Կածան

դ. Տավիղ

13.Տրված բառերից որի՞ դիմաց է սխալ նշված կազմությունը:

ա. Ճաշ-պարզ

բ. Թագավոր-ածանցավոր

գ. Վիշտ-բարդ

դ. Գիտություն-ածանցավոր

14.Փակագծերում տրված բառերը ձևափոխելով` տեղադրի՛ր բաց թողած տեղերում:

Եզոպոսի ծննդյան և մահի թվականները հայտնի չեն, ենթադրվում է, որ նա ապրել է մ.թ.ա. 6-րդ դարում : (մահ, դար)

15. Համացանցից ընտրիր Եզոպոսի առակներից ևս մեկը, կարդա, գրավոր պատմիր (համառոտ):

Աղվեսն ու հովազը

Աղվեսն ու հովազը վիճեցին, թե իրենցից ով է ավելի գեղեցիկ: Հովազը պարծեցավ իր նախշավոր մորթիով, բայց աղվեսը նրա պատասխանեց.

— Ես քեզանից շատ ավելի գեղեցիկ եմ, քանի որ ոչ թե մարմինս է նախշուն, այլ հոգիս է ճարտար ու ճկուն:

Առակս ցուցանե, որ խելքի նրբությունը մարմնի գեղեցկությունից լավ է:

Առաջադրանքներ՝

1.Տրված բառերը դարձրու ածանցավոր՝ ձյուն, հեքիաթ, թիվ, բժիշկ:

Անձյուն, թվային, բժշկական, հեքիաթային

2.Մեկ բառով գրիր.

Քար ունեցող-քարոտ

Կեղտ ունեցող-կեղտոտ

Մուր ունեցող-մրոտ

Յուղ ունեցող- յուղոտ

Ժանգ ունեցող-ժանգոտ

Փուշ ունեցող- փշոտ

Ցեխ ունեցող-ցեխոտ

3.Հետևյալ վերջածանցներով կազմիր նոր բառեր,

յուրաքանչյուր ածանցով երեքական բառ:

-ական-բացականչական, թվական,տարրական

-արան-պահարան, հանդերձարան, պետքարան, շտեմարան

-ավոր-գունավոր, գրավոր, բանավոր

-անոց-գազանանոց, խորդանոց,

-իկ-փոքրիկ, տունիկ,բութիկ

-ակ-դռնակ, հաջողակ, կերակրատեսակ

4.Հետևյալ նախածանցներով կազմիր նոր բառեր:

ան-անտուն, անտեր,

դժ-դժբաղտ, դժվարություն

տ-տխմար, տգետ, տհաս

ընդ-ընդգծված, ընդգրկում

5.Փորձեք առանձնացնել վերջավորություն և ածանց ունեցող գոյականները:

Գրքային, գրքից, մեքենայով, քաղաքից, անգլուխ, մսոտ, մսից, քաղաքային, յուղոտ, բախտից, անբախտ, գլխավոր, գլխով, մարմնին, անմարմին:

Ածանց և վերջավորություն

Բառերի կազմությունն ուսումնասիրելիս շատ կարևոր է ածանցները տարբերել վերջավորությունից:

Ածանցները, բառին ավելանալով, փոխում են բառի ձևը և իմաստը. Օրինակ՝ սենյակ-սենյակային, քար-քարոտ, լույս-լուսավոր:

գրքային, անգլուխ, քաղաքային, մսոտ, յուղոտ, անբախտ, գլխավոր, անմարմին

Վերջավորությունները, ավելանալով բառին, փոխում են բառի ձևը, բայց իմաստը մնում է նույնը, օրինակ՝ սենյակ-սենյակում, քար- քարեր, լույս-լույսից:

գրքից, մեքենայով, քաղաքից, մսից, բախտից, գլխով, մարմնին:

Задание 1. Выделенные прилагательные поставьте в форму единственного числа и напишите словосочетания с ними. Например:

голубого — голубой, голубая, голубое

голубой вагон, голубая шаль, голубое небо

особое-особый, особая,

Особый день, особая тетрадь.

трудная-трудный, трудное

Трудный день, трудное слово.

Трескучих- трескучий, трескучие, трескучая

Трескучие морозы, трескучая музыка. трескучий голос

Снежных- снежный, снежная

Снежная королева, снежный день.

новое-новый, новая

Новый год, новая комната,новое авто

удивительное-удивительный, удивительная, удивительные

Удивительный сон, удивительные люди, удивительная погода

радостное-радостный, радостная

Радостный день, радостная кошка

спящую-спящий, спящая, спящие

Спящий кот, спящая красавица,спящие котята

быстрые-быстрый, быстрая

Быстрый мошенник, быстрая река

уставшей- уставшая, уставший

Уставшая корова, уставший конь

долгой- долгий, долгая

долгий сон, долгая дорога

холодный-холодная, холодное

холодная зима, холодное утро

зимний-зимняя

зимняя пора

ласковый-ласковая, ласковое

ласковая погода, ласковое одеяло

солнечные -солнечный, солнечная

солнечный день, солнечная погода

маленькие -маленький, маленькая

маленький мальчик, маленькая девочка

нежные -нежный, нежная

нежная роза, нежный бриз

дождливой -дождливая, дождливый

дождливая погода, дождливый день

Задание 2. Выбери одно из картин и подготовься описать их, используя, как можно больше слов признаков.

На картинке изображен весенний теплый день.На улицу вышли играть дети.Взрослые начали работы на огороде. Дети играют во дворе, девочка собирает подснежники. Мальчики запускают кораблики в растаявшем пруду,  играют со льдом. Наконец наступили теплые деньки.

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ է հարթավայրը:

Երկրագնդի հարթ տարածությունները կոչվում են հարթավայր։

2. Ի՞նչ է բլուրը:

Հայրթավայրերում տեղ-տեղ բարձրացած տեղամասերը կոչվում են բլուրներ: Բլուրները ունեն ստորոտ, լանջ և գագաթներ

3. Ի՞նչ է լեռը և ինչո՞վ է տարբերվում բլրից:

Լեռները նման են բլուրներին, բայց շատ ավելի բարձր են: Բարձր լեռների գագաթները երբեմն գտնվում են ամպերից վերև և հաճախ ծածկված են ձյունով ու սառույցով

4. Ի՞նչ մասեր ունեն բլուրը և լեռը:

Լեռները ինչպես նաև բլուրները ունեն ստորոտ, լանջ և գագաթներ

5. Ինչո՞վ են առանձնահատուկ լեռնահովիտները:

Լեռների գրկում կառուցում են հանգստյան տներ և առողջարաններ: Մարդիկ սիրում են իրենց հանգիստն անցկացնել լեռնային վայրերում, զբաղվել լեռնագնացությամբ, իսկ ձմռանը՝ լեռնադահուկային մարզաձևով:

6. Ինչո՞վ են զբաղվում մարդիկ հարթավայրերում և լեռներում: Պատմիր ձեր բնակավայրում ապրող մարդկանց զբաղմունքների մասին

Մարդիկ հարթավայրերում ծառ են տնկում, այնտեղ շատ հաճախ մշակում են հողը, որովհետև այնտեղ ավելի հեշտ է։ Տկում են այգիներ, զբաղվում են ցորենի աճեցմամբ և այլն։ Իսկ լեռներում մարդիկ հիմնականում զբաղվում են անասնապահությամբ, որովհետև այնտեղ շատ արոտավայրեր կան:

1)Ո՞րն է այն վեցանիշ թիվը, որի տասնավորը 6 է, հազարավորը՝ 4, իսկ մյուս բոլոր թվանշանները՝ 3։

362433

334363

433336

34363

2)Որքանո՞վ կմեծանա երկնիշ թիվը, եթե նրա գրությանը ձախից կցագրենք 7 թվանշանը։

7-ով

70-ով

700-ով

7000-ով

3)Գտիր այն թիվ, որը 18-ի հնգապատիկից մեծ է 24-ով։

114

42

2160

4)Ընտրիր այն թվանշանը, որը տեղադրելով աստղանիշի փոխարեն՝ կստացվի ճիշտ անհավասարություն․ 8տ*50կգ>8տ7ց

1

8

6

2

5)Ո՞ր շարքում են թվերը դասավորված աճման կարգով․

7894,6532,4231,360,50

48,560,2006,4567,4569

361,561,4896,48962,1

7,19,29,38,45,9,77

6)8ժ40ր-ն արտահայտիր րոպեներով։

480

840

520

48

7)Գտիր անհայտ բաղադրիչը. 360- * =210

570

150

75600

3

8)Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 46 սմ է։

46×2=92

9)Հաշվիր 6սմ 4մմ, 7սմ 9մմ, 7սմ8մմ և 8սմ կողմերով քառանկյան պարագիծը։

Լուծում 6սմ 4մմ+ 7սմ 9մմ+7սմ8մմ+ 8սմ=30sm 1mm

10)Ըստ օրինաչափության՝ գտիր տրված հաջորդականության հերթական անդամը։ 45, 445, 845,1245

11)Հաշվիր 14•(400-568:4)-16480:(5•8) արտահայտության արժեքը

14*(400-142)-16480:40=3612-412=3200

12)Ո՞ր պատկերի 3/5 մասն է գունավորված։

1)+

2)

3)

13) Քանի՞ րոպե է 4/5 ժամը

48ր

75ր

45ր

54ր

14)Քառակուսու պարագիծը 32 սմ է։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու մակերեսը։

32:4=8 8*8=64

15) Հաշվի՛ր 9դմ 4սմ, 3դմ9սմ և 6դմ 7սմ հատվածներով բեկյալի երկարությունը։

18dm 20sm=20dm

16)Ինչպե՞ս կփոխվի երկու թվերի գումարը, եթե գումարելիներից մեկը մեծացնենք 12-ով։

1) Կմեծանա 24-ով

2) Կմեծանա 12-ով

3) Կփոքրանա 12-ով

4) Կփոքրանա 24-ով

17)Ո՞րն է թվի գրության 2-րդ կարգի կարգային միավորը։

2) 10

3) 2

4) 20

I will show you some places.

They don have any children.

We need some money.

My mom bought some fruit.

He never eats any food.

Is there any milk in the fridge?

Do you want some more salad?

Do you play any sport?

Are there any roses here?

Can i have some wine, please?

Նայիր ընդգծված բառերին և իմանալ բառն անհրաժեշտ ձևով գրիր։

Շատ ապրողը շատ բան չի իմանում, շատ ման եկողն է շատ բան իմանալու։

Շատ ապրողը շատ բան չի իմանա, շատ ման եկողը շատ բան կիմանա։

Շատ ապրողը շատ բան չի իմացել, շատ ման եկողն է շատ բան իմանում։

Շատ ապրողը շատ բան չի իմանալու, շատ ման եկողն է շատ բան  իմանալու։

Հարցերին պատասխանիր

Քույրիկս այնքան հաճախ չի բարկանում, ինչքան եղբայրս։

Եղբայրս հաճախ չի բարկանում, ինչքան մայրիկս։

Մայրիկս այնքան հաճախ չի բարկանում, ինչքան հայրիկս։

Ով է ամենաշատը բարկանում։

Հայրիկ

Ով է ամենաքիչը բարկանում։

Քույրիկը։

Պատմությունը ընդարձակիր Մայն նախադասությունների մեջ բառեր ավելացնելով։

Մեծ Մեքսիկայում մի գեղեցիկ ծաղիկ կա, որին տեսնողը վախից ուշաթափվում է։ Ուշաթափվողներից մեկը պատմել է, որ վախենալի  ծառի վրա չռված մատներով, արյունոտ, սարսափելի մեծ-մեծ արջի թաթեր է տեսել: Ուշքի գալուց հետո մոտեցել է ու տեսել է, որ ոչ-մի արջի թաթ էլ չկա. գեղեցիկ ծաղիկներ են:

Նախադասություները այնպես լրացրու հարցերին պատասխանող բառերով, որ վերաբերմունքդ երևա.

Լինում է չի լինում մի փոքր ծիտ է լինում

Մի անգամ էս ծտի ոտքւ մեծ փուշ է մտնում:Դես է թռչումմ դեն է թռչում, տեսնում է մի բարի պառավ փետի է ման գալիս, թոնիր վառի, հաց թխի:

Բարձր ձայնով ասում է.

— Նանի ջան, նանի, ցավացող ոտքիս փուշը հանիր, թոնիրդ վառիր, ես էլ գնամ, ուրախ քուջուջ անեմ, գլուխս պահեմ:

Մեկ բառով

ձյունով պատված-ձյունապատ

շատ խոսող-շատախոս

աստղերով զարդարված-աստղազարդ

արագ վազող-արագավազ

Նխադասության մեջ ընդգծված խոսքերը գրիր որպես այն մարդկանց ուղղակի խոսքեր.

Մայրն ասում է որ ոչ չեն պատժում:

Մայրն ասում է.

— Ոչ՛, ճշմարտության համար չեն պատժում:

Տղան զարմանում է և հարցնում, թե այդ դեպքում ուսուցիչն իրեն ինչու պատժեց, երբ ինքն ասաց, որ տնային աշխատանքը չի կատարել:

Տղան զարմանում է և հարցնում.

— Այդ դեպքում ուսուցիչն իրեն ինչ՞ու պատժեց, երբ ինքն ասաց, որ տնային աշխատանքը չի կատարել: