Մանանա Ղազարյան «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր 

Պատասխանել հարցերին.

Որո՞նք են կենդանի օրգանիզմների կենսամիջավայրերը:

Բնակության համար պիտանի միջավայրեր են ծառայում ջուրը, օդը, ցամաքը, հողը, այլ կենդանի օրգանիզմները

Ո՞րն է կոչվում օրգանիզմի բնակության վայր:

Կենսամիջավայրի այն որոշակի տարածքը, որտեղ բնակվում է կենդանի օրգանիզմը, կոչվում է բնակության վայր։

Ի՞նչ խմբերի են բաժանվում էկոլոգիական գործոնները:

Տարբերում են էկոլոգիական գործոնների երեք խումբ՝

1. անկենդան գործոններ

2. կենսական գործոններ

3. մարդածին գործոններ

Էկոլոգիական ի՞նչ գործոններ գիտեք:

Լույսը, ջուրը, ջերմություն։

Ի՞նչ նշանակություն ունի լույսը կենդանի օրգանիզմների համար:

էներգիայի առաջնային և անսպառ աղբյուր է: Այն կյանքի գոյության գլխավոր պայմաններից է: Լույսի ազդեցությամբ կատարվում է ֆոտոսինթեզ:

Ի՞նչ կլինի, եթե գիշատչ կենդանիները վերանան Երկրի երեսից:

Այդ ժամանակ կշատանան հիվանդ կենդնաների քանակը։

Ինչու՞ ցամաքւմ ապրող կենդանիները չեն կարող ապրել ջրում:

Որովհետև ամեն կենդանի կարող է ապրել միայն իրենք բնակության վայրում։

Ի՞նչ բնական համակեցություններ գիտեք:

Բնական համակեցության օրինակներ են անտառը, անապատը, լիճ:

Թվե՛ք էկոհամակարգի երեք հիմնակա բաղադրիչները:

Հարցեր և առաջադրանքներ

• Ո՞վ է թագավորել Արտավազդ II-ից հետո: Ներկայացրե՛ք նրա գահակալումը:

Արտաշես 2-ը

• Հռոմեացիներն ո՞ւմ գահ բարձրացրին Ք. ա. 20 թ.։

Տիգրան-3ը

• Ի՞նչ գիտեք Տիգրան III–ի մասին:

Տիգրան III-ը Մեծ Հայքում իշխեց Ք. ա. 20-ից մինչև Ք. ա. 8 թվականը։ Հռոմեացիները նրան գահ էին բարձրացրել` պայմանով, որ Հայաստանի հաջորդ արքային նույնպես պետք է նշանակեն իրենք: Սակայն հռոմեացիներն իրենց հաշվարկներում սխալվեցին: Հայաստանում որոշ ժամանակ իշխելուց հետո Տիգրան III–ը սկսեց գերադասել հայկական շահերը: Շատ լավ գիտակցելով, թե որքան կարևոր է Հայաստանի համար սեփական ժառանգական իշխանությունը

• Ներկայացրե՛ք Մեծ Հայքի գահին իշխած Արտաշեսյան վերջին արքաներին:

Տիգրան III-ը Մեծ Հայքում իշխեց Ք. ա. 20-ից մինչև Ք. ա. 8 թվականը։

Տիգրան IV Ք.ա 8-5 թ, Ք.ա 2 թ — Ք.հ 1 թ

Արտավազդ III-ը Ք.ա 5թ-2թ

ՀԱՅՈՑ ԹԱԳԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ԱՆՑՈՒՄԱՅԻՆ ՇՐՋԱՆՈՒՄ

Հարցեր և առաջադրանքներ

• Ներկայացրեք իրավիճակը Հայաստանում I դարի առաջին կեսին:

I դարի առաջին կեսին Հայաստանում գահակալական լուրջ պայքար էր ծավալվել:

Վերջին Արտաշեսյանների օրոք Հռոմեական կայսրությունը ուժեղացրել էր ճնշումը Հայաստանի վրա

• Պատմե՛ք Ադդոնի սխրագործության մասին:

Հռոմեական հրամանատարին՝ վերացնելու նպատակով հայ բերդապահ Ադդոնը դիմում է ռազմական խորամանկության: Բանակցությունների պատրվակով նա ժամանում է հռոմեական ճամբար և Գայոս Կեսարի հետ հանդիպման ընթացքում դաշույնով ծանր վիրավորում նրան: Գայոսի թիկնապահների հետ մենամարտում Ադդոնը հերոսաբար զոհվում է, իսկ Արտագերսի պաշտպանները շարունակում են դիմադրությունը:

• Արտաշեսյան արքայատոհմից հետո ո՞վ էր Արտաշատում գահակալած թագավորներից առավել նշանավորը:

Արտաշեսյանների արքայատոհմից հետո Արտաշատում գահակալած թագավորներից առավել նշանավորը Զենոնն էր (18-34 թթ.)։

• Որտե՞ղ էր թագավորում Աբգարյանների արքայատոհմը:

Ուռհա-Եդեսիայում գահակալում էր Հայկազուն-Երվանդյաններից սերող Հայոց Աբգարյանների արքայատոհմը:

• Ինչո՞ւ էր Աբգար V–ը Քրիստոսին Եդեսիա հրավիրում, ի՞նչ պատահեց հետո:

Հայոց արքա Աբգարը, իմանալով իր պարթև ազգականների միջև ծագած խռովության մասին, մեկնում է Պարթևստան: Խռովությունը հարթելուց հետո նա ծանր հիվանդանում է և վերադառնում Եդեսիա: Լսելով Քրիստոսի մասին` Աբգարը նամակով՝ խնդրում է Քրիստոսին գալ Եդեսիա և բուժել իրեն: Եդեսիա է գալիս Քրիստոսի աշակերտներից Թադեոս առաքյալը: Նա քարոզում է Ավետարանը և բուժում Աբգարին:

• Ի՞նչ նպատակ ուներ Վաղարշ I Արշակունին:

Պարթևստանի թագավոր Վաղարշ I Արշակունին (51-80 թթ.) Հռոմեական կայսրության դեմ որոշում է ստեղծել դաշինք: Նա մտադիր էր իր եղբայրներից մեկին ` Տրդատին, դարձնել Հայաստանի, իսկ մյուսին` Բակուրին` Ատրպատականի թագավոր:

• Ե՞րբ առաջին անգամ Վաղարշը և Տրդատը զորքով մտան Հայաստան:

52 թ. Վաղարշը և Տրդատը պարթևական զորքով մտնում են Հայաստան: