Մանանա Ղազարյան «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր 

Попробуйте пересказать события сказки, и ответьте на вопросы:

1. Чем понравилась тебе эта сказка?

Мне понравилось в этой сказке момент, когда  обманули мужа и забрали у него коня.

2. Кто герои этой сказки?

жена, муж, хитрый прохожий

3. Чему учит сказка?

Сказка нас учит, что не надо верить кому попало и быть более внимательным.

Փետրվարի 21

Այսօր Մայրենի լեզվի միջազգային օրն է, որը վերջին տարիներին նշվում է նաև Հայաստանում: Զարմանալի է, որ այս տոնի օրը (կամ նախորդող օրերին) տոնի ծագման մասին գրեթե չեն խոսում՝ չնայած, որ դա շատ բան կարող է հուշել տոնի խորհրդի, նշանակության մասին։ Սա խիստ հետաքրքրական պատմություն է, ուստի որոշեցի մեկ անգամ ևս հակիրճ ներկայացնել իմ ընկերներին։ Հատկապես որ նույնիսկ գիտական աստիճան ունեցող պաշտոնյան կարծում է, թե սա մեր` հայերիս ստեղծած տոնն է և նվիրված է հայոց լեզվին: Ինչևէ, դա այնքան էլ կարևոր չէ:

1947 թ., երբ անգլիացիները վերջապես հեռանում են Հնդկաստանից, կազմավորվում է Պակիստան պետությունը։ Այն կազմված էր երկու խոշոր տարածաշրջաններից, որոնք իրարից կտրուկ տարբերվում էին մշակույթով և լեզվով. արևմտյան Պակիստանում իշխում էր ուրդու լեզուն, իսկ արևելյանում՝ բենգալերենը։ Չնայած բենգալերենը միլիոնավոր մարդկանց մայրենի լեզուն էր, սակայն 1948 թ. Պակիստանի կառավարությունն ամբողջ երկրի համար պետական լեզու է հռչակում ուրդուն։

Հետաքրքիր փաստեր աշխարհի լեզուներից.

Հայերենը հնդեվրոպական լեզուների մեջ ինքնուրույն լեզվաճյուղ է: Հայերենն ունի 60-ից ավելի բարբառ: Հայոց այբուբենը ստեղծել է Մեսրոպ Մաշտոցը 405 թվականին:

Աշխարհում ընդհանուր առմամբ հաշվվում է մոտ 7.000 լեզու, որոնցից մոտ 2.400-ը կարող է ընդմիշտ անհետանալ: Մոտավոր հաշվարկներով յուրաքանչյուր 14 օր մահանում է մեկ լեզու:

Ամենաշատ օգտագործվող լեզուն, թերևս, մանդարինն է: Այն համարվում է չինարենի բարբառներից մեկը: Այդ լեզվով խոսում է ավելի քան 885 միլիոն մարդ, երկրորդ տեղում իսպաներենն է՝ 332 մլն, երրորդը՝ անգլերենը՝ 322 մլն, այնուհետև՝ ռուսերենը՝ 170 մլն մարդ:

Պապուա անվամբ երկրում, որը գտնվում է Նոր Գվինեայում, խոսում են ավելի քան 700 լեզվով:

Ֆրանսիական Գվինեայի մի մասում շատ տարածված է տակի լեզուն, որն ունի ընդամենը 320 բառ:

Ամենաերկար այբուբենը բաղկացած է 74 տառից. դա քհմերական այբուբենն է: Այդ լեզվով են խոսում Կամբոջայում, Թայլանդում և մի քանի այլ երկրներում: Այն համարվում է Կամբոջայի պետական լեզուն:

Ֆիներենն ամենահեշտ լեզուն է: Այդ լեզվում տառերը գրվում են այնպես, ինչպես լսվում են: Սակայն այդ լեզուն բավականին ճկուն է. այն ունի ավելի քան 15 հոլով:

Համաձայն Գինեսի ռեկորդների գրքի` ամենադժվար լեզուն աբազերենն է, որն օգտագործվում է Ռուսաստանում, Թուրքիայում, Աբխազիայում:

Ամենահին տառն «Օ»-ն է: Այն օգտագործվում է աշխարհի 65 լեզվում: Տառը մ.թ.ա. 1300 թ.-ին հայտնվել է փյունիկյան այբուբենում:

Աֆրիկա մայրցամաքում ավելի քան 1.000 լեզու գոյություն ունի, իսկ Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունն ունի պաշտոնական 11 լեզու:

Չինարենն ունի ավելի քան 40.000 հիերոգլիֆ: Ի դեպ, «դժվարություն», «անհաջողություն» հիերոգլիֆը պատկերվում է նույն զույգ հիերոգլիֆով, ինչ «կին» բառը:

Աշխարհի լեզուների մեծ մասում «մայր» բառը սկսվում է «Մ» տառով:

Բուգենվիլ կղզու բնակիչները խոսում են ռոտոկաս լեզվով, որի այբուբենն ունի 12 տառ:

Ֆրանսերենում «Օ» տառը կարելի է արտասանել 13 ձևերով:

Մեքսիկայում կա մի լեզու, որը կարող է ընդմիշտ անհետանալ, քանի որ այդ լեզվով խոսում են միայն երկու հոգի:

Բասկերի լեզվով խոսում են բասկերը, ովքեր բնակվում են Իսպանիայի հյուսիսային և Ֆրանսիայի հարավային շրջաններում: Դա միակ եվրոպական լեզուն է, որը չի պատկանում որևէ հայտնի լեզվաընտանիքի և համարվում է կեղծ մեկուսացված լեզու:

Աստվածաշունչն ամենաշատ թարգմանված գիրքն է աշխարհում: Այն թարգմանվել է 2454 լեզվով: Ամենաշատ թարգմանությունների թվով երկրորդ տեղում է «Պինոկիոն»:

Սիլբա լեզուն, որով խոսում են Լա Գոմերա կղզու բնակիչները (Կանարյան կղզիներ, Իսպանիա), ամբողջապես բաղկացած է սուլոցներից:

 

Բանաստեղծություներ

Մեր լեզուն ճկուն է ու բարբարոս,

Առնական է, կոպիտ, բայց միևնույն պահին

Պայծառ է նա, որպես մշտաբորբոք փարոս,

Վառված հրով անշեջ դարերում հին։ —

Եվ վարպետներ, խոնարհ ու հանճարեղ,

Հղկել են այն դարեր, որպես մարմար,

Եվ փայլել է նա մերթ, ինչպես բյուրեղ,

Մերթ կոպտացել, ինչպես լեռնային քար։

Բայց միշտ պահել է նա իր կենդանի ոգին, —

Եվ եթե մենք այսօր կոտրատում ենք այն մերթ,

Այդ նրանից է, որ ուզում ենք մեր

Նոր խոհերի վրա ժանգ չչոքի։

Այդ նրանից է, որ այսօրվա ոգուն

Այլևս չի կարող լինել պատյան

Ո ՛չ Տերյանի բարբառը նվագուն,

Ո ՛չ Նարեկի մրմունջը մագաղաթյա։—

Եվ ո ՛չ անգամ Լոռու պայծառ երգիչ

Թումանյանի բարբառը գեղջկական, —

Բայց նա կգա — լեզուն այս երքաթյա բերքի

Եվ խոհերի այս խո՜ր ու երկարակամ…:
                                                                       Եղիշե Չարենց

Լեզուն է ամեն մի ժողովրդի ազգային գոյության ու էության ամենախոշոր փաստը, իրքնության ու հանճարի ամենախոշոր դրոշմը, պատմության ու հեռավոր անցյալի կախարդական բանալին, հոգեկան կարողությունների ամենաճոխ գանձարանը, հոգին ու հոգեբանությունը:
                                                                                                                                   Հովհաննես Թումանյան